Başlangıçta, periodontitisli bölgelerdeki alveol kemiğinin infekte ve nekrotik olduğu sanıldığı için, periodontal cerrahi uygulamaları, yumuşak doku çıkarımlarıyla birlikte ve geniş sert doku çıkarımları da içermekteydi. Öncelikle, kemik defektlerinin tabanı seviyesindeki horizontal bir gingivektomi ensizyonu ile yumuşak dokular çıkarılır, ardından açığa çıkmış olan alveol kemiği de aşındırılarak dişeti seviyesine kadar alçaltılırdı. Bu tür gingivektomi ile birlikte uygulanan ostektomi işlemleri 20. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Kronfeld 1935’de periodontitisli bölgelerdeki alveol kemiğinin infekte veya nekrotik olmadığını, dolayısıyla geniş kemik çıkarımlarına gerek olmadığını göstermiştir. Bun takiben Orban (1939) ın da katkılarıyla alveol kemiğine dokunulmadan yalnızca cebin yumuşak doku duvarının çıkarımına yönelik gingivektomi işlemleri uygulanmaya başlanmıştır.
Ancak, gingivektomi işlemlerinden sonra, periodorntal ceplerin tekrar oluştuğu gözlenmiş ve ostektomiler, Schluger (1949) tarafından tekrar gündeme getirilmiştir. Schluger, periodontal yumuşak doku duvarı ile birlikte sert doku duvarı da çıkarılırsa daha kesin cep eliminasyonu sağlanacağını ve kısa sürede nüksle karşılaşılmayacağını ifade ederek ostektomileri tekrar güncelleştirmiştir.
Günümüzde, periodontal tedavi amacıyla yapılan kemik çıkarımlarını iki grupta toplamak mümkündür:
Osteoplasti (OP), alveol kemiğinin dişi destekleyen bölümünden herhangi bir çıkarım yapılmadan daha fizyolojik bir şekle getirilmesidir (Glossary 1992).
Ostektomi (OE), alveol kemiğinin, dişi destekleyen bölümünden çıkarım yapılarak şekillendirilmesidir (Glossary 1992).
Ostektomiler kesin cep eliminasyonu sağlamakla birlikte, ataşman kaybına neden olmaktadırlar. Modifiye Widman flap uygulamaları ise, sondalama derinliklerini ostektomiler kadar azaltmamakta, fakat önemli klinik ataşman kazancı sağlamaktadır (Kaldahl ve ark. 1988). Günümüzde, ostektomiden çok, destek alveol kemiği çıkarımı içermeyen osteoplasti işlemleri uygulanmaktadır.
Osteoplasti uygulamalarının endikasyonları da oldukça sınırlıdır:
- Alveol kemiği ekzostozları (Resim 1, 2),
- Sığ bir-duvarlı kemikiçi defektler (Resim 3),
- Horizontal kemik erimelerinde, alveol kemiğinin kuronalde geniş bir bitim göstermesi (Resim 4).
Ostektomilerden ne kadar kaçınılırsa kaçınılsın, uygulanması gereken bazı durumlar söz konusudur. Bunlar:
- Klinik kuron boyunu uzatma,
- Furkasyon defektlerinin tedavisinde tünel açma uygulamaları,
- Apikal sınırı alveol kretine çok yakın kök çürükleri.
OP/OE işlemlerinde mukoperiostal flap kaldırılır. Kemiğin şekillendirilmesinde, metal ve elmas frezler, kemik eğeleri veya kemik keskileri kullanılabilir. Dönen aletler kullanıldığında yeterli su soğutması muhakkak sağlanmalıdır. Kemik keskileri veya hafif baskıyla uygulanan yüksek devirli metal frezler öncelikle tercih edilmelidir. Daha sonra hafif baskıyla uygulanan metal frezler tercih edilmelidir (Carnevale, Kaldahl 2000).
Elmas frez uygulamaları ve kemiğe fazla baskı uygulanan düşük devirli metal frezlerle yapılan aşındırma işlemlerinden sonraki iyileşme daha geç olmaktadır (Carnevale, Kaldahl 2000).
Kaynaklar:
American Academy of Periodontology. Glossary of Periodontal Terms. 3th edn. Chicago:, 1992; 34-35.
Basaraba N. Root amputation and tooth hemisection. Dent Clin N Am 1969:13:121-132.
Bergenholtz A. Radectomy of multirooted teeth. J Am Dent Assoc 1972:85: 870-875.
Buhler H. Evaluation of root-resected teeth. Results after 10 years. J Periodontol 1988: 59: 805-810.
Carnevale G, Kaldahl WB. Osseous resective surgery. Perıodontology 2000. 22; 2000: 59-87.
Carnevale G, Pontoriero R, Di Febo G. Long -term effects of root-resective therapy in furcation-involved molars. A 10-year longitudinal study. J Clin Periodontol 1998; 25: 209-214.
DeSanctis M, Murphy KG. The role of resective periodontal surgery in the treatment of furcation defects. Periodontology 2000 2000:22:154-168.
Erpestein H. A 3-year study of hemisectioned molars. J Clin Periodontol 1983: 10: 1-10.
Flipowicz F, Umstott P, England M. Vital root resection in maxillary molar teeth: A longitudinal study. J Endodont 1984:10:264-268.
Hamp SE, Nyman S, Lindhe J. Periodontal treatment of multirooted teeth. Results after 5 years. J Clin Periodontol 1975: 2: 126-135.
Haskel EW, Stanley H, Goldman S. A new approach to vital root resection. J Periodontol 1980:51:217-224.
Helden LB, Elliot A, Steffensen B Steffensen JEM. The prognosis of tunnel operations in treatment of class III furcations. A follow-up study. J Periodontol 1989: 60: 182-187.
Kaldahl W, Kalkwarf K, Patil K, Dyer J, Bates R. Evaluation of four modalites of periodontal therapy. Mean probing depth, probing attachment level and recession changes. J Periodontol 1988; 59: 783-793.
Klavan B. Clinical observations following root amputation in maxillary molar teeth. J Periodontol 1975: 46: 1-5.
Kronfeld R. The condition of the underlying periodontal pockets. J Periodontol 1935; 6: 22-29.
Langer B, Stein SD, Wagenberg B. An evaluation of root resections. A ten years study. J Periodontol 1981:52:719-722.
Little L, Beck F, Bagri B, Horton H. Lack of furcal bone loss following the tunneling procedure. J Clin Periodontol 1995: 22: 637-641.
Orban B. Gingivektomi or flap operation? J Am Dent Assoc 1939; 26: 1276-1283.
Schluger S. Osseous resection – A basic principle in periodontal surgery. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1949; 2: 316-325.
Smukler H, Tagger M. Vital tooth amputation. A clinical and histologic study. J Periodontol 1976: 47: 324-330.
Tarnow, D. and Fletcher, P.: Classification of the vertical component of furcation involvement. J. Periodontol., 1984; 55: 283.