Diş Sıkma/Gıcırdatma – Bruksizm
Bruksizm, gece ve/veya gün boyu meydana gelen diş sıkma ve gıcırdatmalarıdır. Alt çene hareket etmeden çeneler sürekli veya ritmik olarak sıkılıyorsa olay diş sıkma olarak adlandırılır. Ağızda herhangi bir çiğnenecek madde olmaksızın alt çenenin çiğneme hareketine benzer hareketler yapması ise diş gıcırdatma olarak adlandırılır. Gerek diş sıkma gerekse diş gıcırdatmalar işlevsel hareketler değildir ve diş ve ilgili dokulara aşırı kuvvetler gelmesine neden olurlar. Bunlar da doğal olarak ilgili dokularda bazı değişikliklere neden olurlar.
Bruksizme sahip bireyler çoğunlukla bunun farkında değillerdir. Ancak diş hekimi, dişler, yanak içi, dil kenarları ve çiğneme kaslarını muayene ederek ve hastaya bazı sorular sorarak (örneğin, sabah kalktığında çenelerde yorgunluk ve/veya çiğneme kaslarında ağrı hissi olup olmadığı) bireyde diş sıkma ve/veya gıcırdatmanın olup olmadığını saptayabilir.
Sakız çiğneme alışkanlığı da bruksizm gibi değerlendirilmelidir. Zira dişlere normalden fazla kuvvet uygulayarak benzer sonuçlar doğurabilir.
Bruksizmin meydana getirdiği aşırı kuvvetlerin neden olabilecekleri zararları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Dişleri çevreleyen dokularda hasar,
- Dişlerde aşınmalara,
- Dişlerin yer değiştirmelerine,
- Çiğneme kaslarında fonksiyonel bozukluklara ve
- Çene eklemi bozuklukları.
Bruksizmi olan bireylerin çiğneme kasları normalden çok daha güçlüdür ve dişlere olduğu gibi protezlere ve implantlara da normalden fazla kuvvet uygularlar. Yapılacak implant ve protez tedavilerinde bu alışkanlıklar göz önünde bulundurulur.
Diş hekimleri bruksizme bağlı hasarları tedavi ettikleri gibi, oluşabilecek hasarları da engelleyebilirler. Bunun için sıklıkla uygulanan yöntem “gece plağı” uygulamalarıdır.